به گزارش ویکی پلیمر به نقل از خبرگزاری مهر؛ اتیلن، دومین محصول پایه پتروشیمی از نظر حجم تولید جهانی پس از آمونیاک، نقش کلیدی در توسعه زنجیره های ارزش پایین دستی ایفا می کند. مهم ترین مشتق این ماده، پلی اتیلن است که کاربردهای وسیعی در صنایع مختلف دارد.
با وجود مصرف مستقیم اندک، اتیلن به عنوان خوراک اصلی واحدهای تولید پلی اتیلن، یکی از مهم ترین عناصر در زنجیره ارزش پتروشیمی محسوب می شود. پلی اتیلن ها به دلیل ویژگی هایی همچون انعطاف پذیری، استحکام بالا، وزن سبک و مقاومت در برابر رطوبت، در صنایعی مانند بسته بندی، خودروسازی، اسباب بازی، صنایع برق، لوازم خانگی و پزشکی کاربرد گسترده ای دارند.
نگاهی به رویکرد کشورهای مختلف در توسعه زنجیره اتیلن
کشورها در توسعه زنجیره ارزش اتیلن، رویکردهای متفاوتی اتخاذ کرده اند. برخی کشورها تنها به تولید پلی اتیلن اکتفا می کنند، در حالی که برخی دیگر با تنوع بخشی به محصولات پایین دستی، ارزش افزوده بیشتری خلق کرده اند.
چین، به عنوان یکی از بزرگ ترین مصرف کنندگان پلی اتیلن جهان، ظرفیت تولید اتیلن را با استفاده از فناوری های تبدیل زغال سنگ به الفین و متانول به الفین به ۱۰ میلیون تن رسانده است. با این حال، همچنان ۷۴ درصد اتیلن این کشور از طریق کراکینگ نفتا تولید می شود. سهم اتان در این ترکیب تنها ۵.۲ درصد و سهم زغال سنگ و متانول ۲۰.۸ درصد است. چین قصد دارد ظرفیت تولید اتیلن خود را تا سال ۲۰۲۵ به بیش از ۶۰ میلیون تن برساند.
آمریکا با تکیه بر خوراک ارزان اتان، سبد متنوعی از محصولات اتیلن تولید می کند. عربستان سعودی با تولید سالانه ۱۷.۷ میلیون تن اتیلن، حدود ۹ میلیون تن آن را صرف تولید پلی اتیلن می کند. در اروپا، آلمان با تولید ۴ میلیون تن اتیلن، تنها نیمی از آن را صرف تولید پلیمر کرده و باقی را در صنایع دارویی و شیمیایی مصرف می کند؛ حتی بخشی از اتیلن مورد نیاز خود را از هلند و بلژیک وارد می نماید تا با تکمیل زنجیره ها، ارزش افزوده و درآمد ارزی بیشتری ایجاد کند.
ایران؛ از تولید اتیلن تا توسعه واحدهای پلیمری
ایران با ظرفیت ۷.۸ میلیون تن، از کشورهای پیشرو در تولید اتیلن در منطقه محسوب می شود. خوراک اصلی این واحدها اتان است، اما برخی نیز از نفتا بهره می گیرند. با این حال، بخش عمده ای از اتیلن تولیدی کشور صرف تولید پلی اتیلن شده و تنوع سبد محصولات پایین دستی نسبت به استانداردهای جهانی محدود است.
ظرفیت اسمی تولید پلی اتیلن کشور ۴.۹ میلیون تن است، اما تولید واقعی آن به ۵.۳ میلیون تن نیز رسیده است. در حالی که تمرکز بر پلی اتیلن به عنوان محصولی استراتژیک قابل دفاع است، کارشناسان معتقدند توسعه سایر محصولات مشتق از اتیلن مانند پلی وینیل کلراید (PVC)، پلی اتیلن ترفتالات (PET)، اتیلن بنزن و استایرن مونومر می تواند زنجیره ارزش کشور را تکمیل کرده و از خام فروشی جلوگیری کند.
حرکت به سوی تکمیل زنجیره؛ سرمایه گذاری های جدید در مسیر توسعه
محمدرضا حیدرزاده، از مدیران فعال در صنعت پتروشیمی، اعلام کرده است که از سال ۱۳۹۸ دو پروژه جدید با هدف افزایش ظرفیت پلی اتیلن در کشور تعریف شده است. یکی از این پروژه ها، احداث واحد جدیدی با ظرفیت ۳۰۰ هزار تن است که تا پایان سال ۱۴۰۴ به بهره برداری خواهد رسید و از ابتدای ۱۴۰۵ وارد مدار تولید می شود.
سهم ایران در بازار جهانی پلیمرها؛ چشم اندازی قابل توسعه
براساس آمارهای ارائه شده، سهم ایران از ظرفیت تولید محصولات پلیمری جهان ۱.۸ درصد و از خاورمیانه ۲۱ درصد است. در حالی که تولید جهانی پلیمرها به بیش از ۳۹۰ میلیون تن رسیده و در خاورمیانه بالغ بر ۳۶ میلیون تن است، ایران با ۸.۱ میلیون تن تولید واقعی (از ظرفیت ۸.۸ میلیون تن)، حدود ۲ درصد از تولید جهانی و ۲۳ درصد از تولید منطقه را در اختیار دارد.
هدف گذاری برای افق ۱۴۰۶، دستیابی به ظرفیت تولید ۱۹.۸ میلیون تن پلیمر در سال است. ارزش بازار جهانی پلیمرها که در سال ۲۰۲۰ حدود ۲۵۰ میلیارد دلار بوده، تا سال ۲۰۲۵ به ۷۵۰ میلیارد دلار خواهد رسید. این بدان معناست که بازار جهانی پلیمرها با رشد سالانه ۵.۱ درصدی، فرصت های بسیار گسترده ای برای تولید کنندگان ایجاد خواهد کرد.
کاربردهای متنوع پلی اتیلن در صنایع گوناگون
پلی اتیلن های سبک و سنگین در صنعت بسته بندی نقش محوری دارند. از پلی اتیلن با چگالی پایین (LDPE) در تولید ظروف، کیسه ها، لوله ها، تجهیزات آزمایشگاهی، روکش سیم و کابل استفاده می شود. همچنین این ماده در ساخت اسباب بازی های نرم، درپوش ها، کیسه های زباله و لوله های آبرسانی کاربرد فراوان دارد. خواص مکانیکی مناسب، هزنه پایین تولید و مقاومت در برابر رطوبت، این ماده را به یکی از پرمصرف ترین پلیمرهای دنیا تبدیل کرده است.
منبع: خبرگزاری مهر
